بانک سوالات جامع مکانیک خودرو – مهدی محمدزاده

تهیه‌کننده: مهدی محمدزاده

فهرست مباحث

1. موتور

2. گیربکس دستی و اتومات

3. سیستم تعلیق و فرمان (+ زوایای چرخ)

4. دیفرانسیل و پلوس

5. شاسی و بدنه

6. سیستم سوخترسانی

7. سیستم خنککاری

8. خودروهای سنگین

9. موتورسیکلت

10. سیستم برق، استارت و دینام

11. واژگان تخصصی مکانیک خودرو

12. مباحث تکمیلی

---

1. موتور

سوالات تستی (به همراه پاسخ)

• وظیفه اصلی میل‌لنگ چیست؟
  پاسخ: تبدیل حرکت خطی پیستون‌ها به حرکت دورانی محور خروجی موتور.

• کدام بخش وظیفه ایجاد و نگهداشتن فشار روغن در موتور را بر عهده دارد؟
  پاسخ: پمپ روغن.

• نقش واشر سرسیلندر در موتور چیست؟
  پاسخ: ایجاد و حفظ فشار محفظه احتراق، جلوگیری از نشتی آب و روغن بین سیلندر و فضای بالایی موتور.

• کدام نوع شمع موتور بیشتر برای کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ها استفاده می‌شود؟
  پاسخ: شمع‌های با جرقه نزدیک به جرقه‌زنی متناوبا با زمان‌بندی دقیق (در برخی موتورها از شمع‌های سرد و با فاصله جرقه استفاده می‌شود).

• سوخت در موتورهای بنزینی چیست؟ – منظور از نسبت هوا-سوخت
  پاسخ: نسبت سیال هوا به سوخت در مخلوط ورودی به سیلندر که برای احتراق بهینه تنظیم می‌شود (معمولاً ~14.7:1 در هوای استاندارد).

• عملکرد کاتالیست سه‌راهی در کنترل آلاینده‌ها چیست؟
  پاسخ: تبدیل NOx، CO و HC به گازهای بی‌ضرر مانند N2، CO2 و H2O با استفاده از کاتالیزور.

• کدام سنسور برای تنظیم مخلوط سوخت در موتورهای بنزینی نقش دارد؟
  پاسخ: سنسور اکسیژن (O2) و گاهی اوقات سنسور اکسیژن پس‌کاتالیزوری (Lambda).

• نقش سیستم تزریق سوخت پاشش مستقیم چیست؟
  پاسخ: تزریق سوخت به محفظه احتراق به‌طور مستقیم برای بهبود بازده، کنترل بهتر سوخت و کاهش آلاینده‌ها.

• تفاوت بین پیستون‌های با محور عمودی و افقی چیست؟
  پاسخ: محور پیستون و نحوه طراحی سیلندر که تأثیر مستقیم بر کشش، روغن‌کاری و دفع گرما دارد؛ اکثر موتورها محور عمودی دارند.

• نقش سوپرشارژر در موتور چیست؟
  پاسخ: افزایش فشار ورودی هوای مخلوط به موتور برای افزایش توان و بهبود عملکرد در دورهای پایین و متوسط.

• آیا افزایش بهره‌وری موتور به معنای کاهش مصرف سوخت است؟
  پاسخ: به‌طور همزمان می‌تواند باشد اما وابسته به طراحی، شرایط کارکرد و نحوه استفاده است؛ گاهی افزایش توان همراه با افزایش مصرف است.

• چه سازوکاری فساد روغن را در موتور کاهش می‌دهد؟
  پاسخ: استفاده از فیلتر روغن با کیفیت، روغن با گرانروی مناسب، و سیستم پالایش و پمپاژ مناسب.

• وظیفه سیستم روغن‌کاری در موتور چیست؟
  پاسخ: کاهش اصطکاک، خنک‌کاری قطعات متحرک، کاهش سایش و حفظ عمر موتور.

• مبدل کاتالیزوری در دوره‌های اولیه چه عملکردی داشت؟
  پاسخ: تبدیل گازهای آلاینده به ترکیبات کم‌مضر در جهت کاهش آلاینده‌های خروجی.

• چه تفاوتی بین موتورهای کاربراتوری و تزریق مستقیم وجود دارد؟
  پاسخ: کاربراتور مخلوط هوا-سوخت را از طریق کارکرد مکانیکی تولید می‌کند؛ تزریق مستقیم به‌طور دقیق‌تر و با کنترل بهتر نسبت هوا عمل می‌کند.

• نقش سیستم آبرسانی در موتور چیست؟
  پاسخ: رساندن آب یا مایع خنک‌کننده به مخلوط و سیستم‌های پخش حرارت برای حفظ دمای کارکرد مناسب.

• چگونه دمای کارکرد موتور بر بازده مصرف سوخت اثر می‌گذارد؟
  پاسخ: کارکرد در دمای بهینه باعث کاهش اصطکاک و بهبود احتراق می‌شود و در نتیجه مصرف سوخت کاهش می‌یابد.

• چه عواملی باعث افزایش ناگهانی مصرف سوخت می‌شود؟
  پاسخ: فشار هوای ورودی کم، شمع‌های معیوب، سیستم تزریق ناکارآمد، فیلتر هوای کثیف، نگهداشت نادرست روغن و خرابی لوازم جانبی.

• سیگنال‌های مکرر برای تشخیص نقص در سیستم زمان‌بندی موتور چیست؟
  پاسخ: افت ناگهانی RPM، لرزش بالا، افزایش مصرف سوخت، روشن شدن نشانگر چک انجین، صدای ضربه در محفظه احتراق.

• چه تفاوتی بین تنظیم موتور در حالت گاز آرام و گاز شدید وجود دارد؟
  پاسخ: در حالت گاز آرام نسبت هوا به سوخت به سمت ترکیب بهینه می‌رود؛ در حالت گاز شدید مدت زمان تزریق و فشار پاشش بیشتر برای افزایش توان نیاز دارد.

• پدال کلاچ به چه منظور استفاده می‌شود؟
  پاسخ: قطع تدریجی یا کامل ارتباط بین موتور و گیربکس برای تعویض دنده یا توقف.

• کدام بخش در موتور وظیفه حفظ فشار در سیستم خنک‌کننده را دارد؟
  پاسخ: پمپ آب/روغن خنک‌کننده.

• آیا روغن موتور می‌تواند به‌عنوان روانکار اصلی در کاهش اصطکاک موتور عمل کند؟
  پاسخ: بله، روغن موتور به‌همراه فیلتر روغن این کار را انجام می‌دهد.

• چه عواملی بر عمر شمع و احتراق در موتور اثر می‌گذارد؟
  پاسخ: شدت استفاده، دمای کارکرد، نسبت هوا-سوخت، کیفیت سوخت و آلودگی‌ها.

• برای بهبود کارایی موتور چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
  پاسخ: نگهداشت منظم، تعویض فیلتر هوا و روغن، استفاده از سوخت با کیفیت، بررسی سیستم تزریق یا کاربراتور، نگهداشت استاندارد تسمه‌ها و قرقره‌ها.

---

سوالات تشریحی (به همراه پاسخ)

• عملکرد سیستم روانکاری موتور را توضیح دهید.
  پاسخ: سیستم روانکاری موتور با پمپاژ روغن به فشار مناسب، با استفاده از فیلتر روغن، روغن سبک و سایر تجهیزات، روغن را به سرسیلندر، میل‌لنگ، یاتاقان‌ها و سایر قطعات می‌رساند. روغن به‌عنوان روانکار، عامل خنک‌کننده و حفاظت از سطوح در برابر سایش عمل می‌کند. گردش روغن از درون پمپ آغاز شده، پس از عبور از فیلتر، به سرسیلندر و فضای بین یاتاقان‌ها پمپ شده و در نهایت از مسیر کانال‌های مخصوص به مخزن بازمی‌گردد.

• سوخت در موتورهای بنزینی مهم است و چگونه کنترل می‌شود؟
  پاسخ: نسبت هوا-سوخت در محفظه احتراق، بازده احتراق و آلاینده‌های خروجی را تعیین می‌کند. نسبت بهینه برای بنزین معمولاً ~14.7:1 است، اما در شرایط بار و دما تغییر می‌کند. سیستم‌های ECU با سنسورهای O2، دمای موتور و زمان‌بندی احتراق نسبت را کنترل می‌کنند تا کارایی و قدرت بهینه و آلایندگی کاهش یابد.

• عملکرد مبدل گشتاور را شرح دهید.
  پاسخ: مبدل گشتاور در گیربکس اتوماتیک وظیفه کاهش یا افزایش نسبت گشتاور ورودی به خروجی را به‌طور غیرخطی فراهم می‌کند تا هنگام راه‌اندازی و حرکت اولیه، پیچش کم و قابلیت کشش افزایش یابد. این کار از طریق میدان‌های گشتاور با پره‌های توربینی و سیستم‌های هیدرولیکی انجام می‌شود.

• توضیح دهید که چرا استفاده از سیستم تزریق سوخت، به‌ویژه تزریق مستقیم، به بهبود کارایی موتور می‌انجامد.
  پاسخ: تزریق مستقیم سوخت مستقیماً به محفظه احتراق تزریق می‌شود و مخلوط دقیق هوا-سوخت به نسبت بهینه فراهم می‌شود. این کار باعث کاهش مصرف سوخت، بهبود توان و کاهش آلاینده‌ها می‌شود، زیرا احتراق کامل‌تر و کنترل دقیق‌تر زمان تزریق امکان‌پذیر است.

• چه عواملی موجب کاهش طول عمر موتور می‌شود و چگونه می‌توان آن را بهبود بخشید؟
  پاسخ: عدم نگهداشت روغن و فیلتر، افت فشار روغن، کارکرد با دمای بالا، استفاده از سوخت با کیفیت پایین، نگهداری نامناسب و خرابی سنسورها. بهبود با نگهداشت منظم، تعویض فیلتر روغن و هوا به‌موقع، کنترل دمای کارکرد، استفاده از سوخت با کیفیت و بررسی سیستم‌های کنترل احتراق و تزریق انجام می‌شود.

---

---

2. گیربکس دستی و اتوماتیک

سوالات تستی (با پاسخ)

• وظیفه اصلی گیربکس چیست؟
  پاسخ: تغییر نسبت گشتاور و دور موتور برای انتقال نیرو به چرخ‌ها و تطبیق با سرعت و بار خودرو.

• کلاچ در گیربکس دستی چه نقشی دارد؟
  پاسخ: قطع موقت انتقال نیرو از موتور به گیربکس برای تعویض دنده یا توقف بدون خاموش شدن موتور.

• تفاوت گیربکس دستی و اتوماتیک چیست؟
  پاسخ: دستی با انتخاب دنده توسط راننده و کلاچ کار می‌کند؛ اتوماتیک بدون نیاز به کلاچ و به‌صورت خودکار دنده‌ها را تغییر می‌دهد.

• در گیربکس اتوماتیک، وظیفه مبدل گشتاور چیست؟
  پاسخ: انتقال و افزایش گشتاور از موتور به گیربکس به‌صورت نرم و بدون نیاز به کلاچ.

• چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای در گیربکس اتوماتیک چه کاری انجام می‌دهند؟
  پاسخ: تغییر نسبت دنده‌ها با ترکیب ستاره‌ای، خورشیدی و حلقه‌ای برای ایجاد نسبت‌های مختلف گشتاور و سرعت.

• شکستن دنده‌ها در گیربکس دستی معمولاً ناشی از چیست؟
  پاسخ: استفاده نادرست از دنده‌ها، لغزش کلاچ، کمبود روغن یا سایش بیش از حد دنده‌ها.

• وظیفه روغن گیربکس چیست؟
  پاسخ: روانکاری دنده‌ها، کاهش اصطکاک، خنک‌کاری و محافظت از قطعات داخلی گیربکس.

• نقش سنسورهای گیربکس اتوماتیک چیست؟
  پاسخ: ارسال اطلاعات دور موتور، فشار و سرعت خودرو به ECU برای تغییر دنده بهینه و کاهش مصرف سوخت.

• چه تفاوتی بین گیربکس CVT و اتوماتیک معمولی وجود دارد؟
  پاسخ: CVT نسبت دنده‌ها را پیوسته و بدون مرحله تغییر می‌دهد، اتوماتیک کلاسیک با چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای نسبت‌ها را مرحله‌ای تغییر می‌دهد.

• در چه شرایطی استفاده از گیربکس دستی مزیت دارد؟
  پاسخ: کنترل بهتر روی موتور و مصرف سوخت کمتر در شرایط رانندگی خاص، هزینه کمتر نگهداشت و طول عمر بالاتر.

• چرا روغن گیربکس اتوماتیک باید دقیقاً با استاندارد تعیین‌شده استفاده شود؟
  پاسخ: چون خواص هیدرولیکی آن برای عملکرد مبدل گشتاور و سیستم تعویض دنده حیاتی است؛ استفاده از روغن غیر استاندارد باعث خرابی گیربکس می‌شود.

• کدام بخش در گیربکس اتوماتیک مسئول کاهش لرزش و ضربه هنگام تعویض دنده است؟
  پاسخ: مبدل گشتاور و سیستم هیدرولیکی داخلی گیربکس.

• نقش گیربکس در افزایش عمر موتور چیست؟
  پاسخ: با تنظیم صحیح دور موتور و گشتاور ورودی به چرخ‌ها، از کار بیش از حد موتور و فشار اضافی جلوگیری می‌کند.

• چه عواملی باعث سر و صدای بیش از حد گیربکس می‌شوند؟
  پاسخ: کمبود روغن، سایش دنده‌ها، خرابی یاتاقان‌ها، لق شدن چرخ‌دنده‌ها و تنظیم نادرست.

• چگونه تشخیص می‌دهیم که گیربکس اتوماتیک نیاز به سرویس دارد؟
  پاسخ: تاخیر در تعویض دنده، سر و صدای غیرطبیعی، نشت روغن، لرزش در هنگام حرکت و روشن شدن چراغ هشدار.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• عملکرد گیربکس دستی را توضیح دهید.
  پاسخ: در گیربکس دستی، راننده با استفاده از کلاچ و دسته دنده، نسبت دنده‌ها را تغییر می‌دهد. کلاچ با قطع اتصال موتور و گیربکس، امکان تعویض دنده بدون آسیب به چرخ‌دنده‌ها را فراهم می‌کند. روغن داخل گیربکس دنده‌ها و یاتاقان‌ها را روانکاری می‌کند. نسبت دنده‌ها تعیین می‌کند که چه میزان گشتاور از موتور به چرخ‌ها منتقل شود.

• عملکرد گیربکس اتوماتیک را شرح دهید.
  پاسخ: گیربکس اتوماتیک با مبدل گشتاور و مجموعه چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای، به‌طور خودکار نسبت دنده‌ها را تغییر می‌دهد. سنسورهای مختلف اطلاعات سرعت و دور موتور را به ECU می‌فرستند و سیستم هیدرولیک دنده مناسب را انتخاب می‌کند. این سیستم رانندگی راحت، کاهش فشار روی موتور و تعویض نرم دنده‌ها را فراهم می‌کند.

• مزایا و معایب گیربکس CVT چیست؟
  پاسخ: مزایا: تعویض دنده نرم، بهینه‌سازی مصرف سوخت، افزایش راحتی رانندگی.
  معایب: هزینه بالای نگهداشت، حساسیت به روغن، محدودیت توان در خودروهای سنگین.

• چرا روانکاری در گیربکس اهمیت دارد؟
  پاسخ: روانکاری با روغن مناسب دنده‌ها و یاتاقان‌ها را خنک و روان نگه می‌دارد، اصطکاک و سایش را کاهش می‌دهد و طول عمر گیربکس را افزایش می‌دهد.

• چگونه می‌توان طول عمر گیربکس دستی را افزایش داد؟
  پاسخ: تعویض به‌موقع روغن گیربکس، استفاده صحیح از کلاچ و دنده‌ها، اجتناب از رانندگی پرشیب با دنده‌های سبک و نگهداشت مناسب.

---

---

3. سیستم تعلیق و فرمان (+ زوایای چرخ)

سوالات تستی (با پاسخ)

• وظیفه اصلی سیستم تعلیق چیست؟
  پاسخ: جذب ضربه‌ها و ارتعاشات جاده، حفظ تماس چرخ‌ها با سطح و افزایش پایداری و راحتی راننده و سرنشینان.

• زاویه کمبر مثبت چه تأثیری بر سایش تایر دارد؟
  پاسخ: افزایش سایش بیرونی تایر و کاهش پایداری و کارایی فرمان.

• زاویه کستر مثبت یا منفی چه نقشی در هدایت خودرو دارد؟
  پاسخ: کستر مثبت باعث ثبات بیشتر در مسیر مستقیم و کستر منفی موجب بهبود پایداری در پیچ‌ها می‌شود.

• زاویه تو (Toe-in/Toe-out) چیست و چه کاربردی دارد؟
  پاسخ: زاویه چرخ‌ها نسبت به خط مرکزی خودرو در محور طولی؛ تنظیم درست آن موجب کاهش سایش تایر و بهبود پایداری و هدایت خودرو می‌شود.

• چه عواملی بر چسبندگی تایر با سطح جاده اثر می‌گذارند؟
  پاسخ: فشار باد تایر، عمق آج، جنس تایر، دمای لاستیک و نوع سطح جاده.

• نقش ضربه‌گیر در سیستم تعلیق چیست؟
  پاسخ: کاهش ارتعاشات و نوسانات فنر، کنترل حرکات ناخواسته خودرو و افزایش پایداری.

• هدف تعویض منظم سیستم تعلیق چیست؟
  پاسخ: حفظ پایداری، ایمنی، کاهش لرزش و بهبود کارایی فرمان.

• چرا سیستم فرمان نیاز به نگهداشت دارد؟
  پاسخ: برای جلوگیری از سفتی یا لغزش فرمان، کاهش لرزش، افزایش دقت هدایت و ایمنی رانندگی.

• چه نشانه‌هایی نشان می‌دهند که تعلیق خودرو خراب است؟
  پاسخ: لرزش بیش از حد، صدای غیرطبیعی، کاهش پایداری در پیچ‌ها و سایش ناهموار تایرها.

• چگونه زاویه چرخ‌ها بر مصرف سوخت تأثیر می‌گذارد؟
  پاسخ: زاویه نامناسب باعث افزایش مقاومت غلتشی و اصطکاک تایر با جاده شده و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• تفاوت زاویه کستر مثبت و منفی را توضیح دهید.
  پاسخ: کستر مثبت باعث افزایش ثبات خودرو در مسیر مستقیم و بازگشت خودکار فرمان به مرکز می‌شود، ولی ممکن است در پیچ‌ها کمی پایداری کاهش یابد. کستر منفی به بهبود پایداری در پیچ‌ها کمک می‌کند، اما در مسیر مستقیم احتمال لغزش بیشتر است.

• نقش سیستم فرمان در پایداری و کنترل خودرو چیست؟
  پاسخ: سیستم فرمان با تغییر جهت چرخ‌ها نسبت به فرمان راننده، مسیر حرکت خودرو را کنترل می‌کند و با استفاده از سیستم‌های کمکی مانند هیدرولیک یا الکتریکی، نیروی لازم برای هدایت را کاهش می‌دهد و مانورپذیری خودرو را افزایش می‌دهد.

• چگونه می‌توان یک سیستم تعلیق را برای شرایط مختلف جاده تنظیم کرد؟
  پاسخ: با تنظیم سختی فنرها، میزان میرایی ضربه‌گیرها، ارتفاع خودرو و زاویه چرخ‌ها بر اساس وزن بار و نوع سطح جاده.

• چه عواملی باعث خرابی زودهنگام ضربه‌گیرها می‌شوند؟
  پاسخ: فشار و دمای زیاد، فرسودگی مکانیکی، نشت روغن، آلودگی و برخورد با موانع شدید.

• چه شرایطی نیاز به بررسی و سرویس سیستم فرمان دارد؟
  پاسخ: سفت شدن یا لغزش فرمان، لرزش غیرعادی، صداهای نامتعارف هنگام چرخش و کاهش ناگهانی پایداری خودرو.

---

---

4. دیفرانسیل و پلوس

سوالات تستی (با پاسخ)

• وظیفه دیفرانسیل چیست؟
  پاسخ: تقسیم گشتاور موتور بین چرخ‌های محرک و اجازه چرخش با سرعت متفاوت چرخ‌ها در پیچ‌ها برای حفظ پایداری خودرو.

• پلوس چه نقشی در انتقال گشتاور دارد؟
  پاسخ: انتقال گشتاور از دیفرانسیل به چرخ‌ها و امکان تغییر زاویه بین چرخ‌ها و بدنه.

• چه عواملی موجب خرابی دیفرانسیل می‌شوند؟
  پاسخ: کمبود روغن، گرمای زیاد، نشتی روغن، فرسودگی یاتاقان‌ها و ضربه شدید به سیستم.

• دیفرانسیل مستقل و غیر مستقل چه تفاوتی دارند؟
  پاسخ: دیفرانسیل مستقل هر چرخ محرک محور مستقل دارد، ولی غیر مستقل گشتاور دو چرخ را از طریق یک دیفرانسیل واحد انتقال می‌دهد.

• نشانه‌های خرابی دیفرانسیل یا پلوس چیست؟
  پاسخ: صدای تق‌تق یا خراش در پیچ‌ها، لرزش شدید در سرعت بالا، کاهش کارایی سیستم و خاموشی ناگهانی.

• تفاوت دیفرانسیل با محور کمتر یا بیشتر چیست؟
  پاسخ: توزیع گشتاور و قابلیت کنترل خودرو متفاوت است و بسته به طراحی و کاربری خودرو تغییر می‌کند.

• مزایا و معایب پلوس کوتاه و بلند چیست؟
  پاسخ: پلوس کوتاه پاسخ سریع‌تر دارد اما در سطوح ناهموار فرسایش بیشتری دارد؛ پلوس بلند کمتر آسیب می‌بیند ولی فضای بیشتری نیاز دارد.

• چگونه عمر دیفرانسیل و پلوس را افزایش دهیم؟
  پاسخ: تعویض روغن به موقع، بررسی یاتاقان‌ها و گایدها، جلوگیری از بارگذاری بیش از حد، و نگهداشت فشار باد مناسب تایرها.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• تفاوت عملکرد دیفرانسیل و پلوس را توضیح دهید.
  پاسخ: دیفرانسیل گشتاور را بین چرخ‌ها تقسیم می‌کند و امکان چرخش متفاوت چرخ‌ها در پیچ را فراهم می‌کند؛ پلوس مسیر گشتاور را از دیفرانسیل به چرخ‌ها منتقل می‌کند و زاویه چرخ‌ها را متناسب با حرکت خودرو تنظیم می‌کند.

• چگونه می‌توان خرابی دیفرانسیل را تشخیص داد؟
  پاسخ: بررسی روغن دیفرانسیل، شنیدن صدای غیرطبیعی در سرعت‌های مختلف، لرزش خودرو در پیچ‌ها و کاهش پایداری.

• تفاوت دیفرانسیل‌های با محور کمتر یا بیشتر چیست؟
  پاسخ: توزیع گشتاور و پاسخ خودرو متفاوت است؛ محور کمتر باعث پاسخ سریع‌تر ولی کنترل کمتر و محور بیشتر باعث کنترل بهتر ولی پاسخ کمی کندتر است.

• مزایا و معایب پلوس کوتاه و بلند را شرح دهید.
  پاسخ: پلوس کوتاه سریع‌تر است ولی فرسایش بیشتر دارد؛ پلوس بلند کمتر آسیب می‌بیند ولی فضای بیشتری نیاز دارد و پاسخ کمی کندتر است.

• چگونه می‌توان عمر مفید دیفرانسیل و پلوس را افزایش داد؟
  پاسخ: با تعویض روغن به موقع، بررسی یاتاقان‌ها و گایدها، جلوگیری از بارگذاری بیش از حد و حفظ فشار باد تایرها.

 

---

---

5. شاسی و بدنه

سوالات تستی (با پاسخ)

• نقش شاسی در استحکام بدنه چیست؟
  پاسخ: حفظ ساختار خودرو، تحمل بارها و ضربات، و اتصال با سیستم‌های مکانیکی برای عملکرد پایدار.

• بدنه خودرو چگونه در برابر ضربه محافظت می‌کند؟
  پاسخ: با تقویت‌های فلزی، سیستم‌های ایمنی مانند کیسه هوا و طراحی ساختارهای شکست کنترل‌شده برای کاهش شدت آسیب.

• چه عواملی باعث ترکیدگی و شکستگی بدنه می‌شوند؟
  پاسخ: ضربه شدید، تغییرات دمایی، خوردگی و فرسودگی عمومی.

• تعویض پارت‌های بدنه به چه مواردی وابسته است؟
  پاسخ: مدل خودرو، مشخصه‌های بدنه و موجود بودن قطعات جایگزین در بازار.

• چرا طراحی بدنه بهینه از نظر ایمنی اهمیت دارد؟
  پاسخ: کاهش شدت جراحات در برخورد و افزایش ایمنی سرنشینان و دیگر کاربران جاده.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• سازوکار اتصال بین شاسی و بدنه چگونه است؟
  پاسخ: معمولاً با اتصالات پیچ و مهره یا جوش مقاوم در برابر ضربات و تغییرات دما؛ در بعضی طراحی‌ها از قطعات پلاستیکی و آلیاژهای سبک نیز استفاده می‌شود.

• چگونه می‌توان بدنه را در برابر خوردگی محافظت کرد؟
  پاسخ: استفاده از پوشش‌های ضدخوردگی، آلیاژهای مقاوم، انجام بازرسی‌های دوره‌ای و نگهداشت روغن یا پوشش‌های محافظ.

• تفاوت بین بدنه سبک و سنگین چیست؟
  پاسخ: بدنه سبک با آلیاژهای سبک و تقویت‌های خفیف، مقاومت مناسب و مصرف سوخت کمتر دارد؛ بدنه سنگین بیشتر در خودروهای صنعتی و سنگین و مصرف سوخت بالاتر است.

• چه نکاتی در طراحی شاسی برای پایداری و کنترل خودرو اهمیت دارد؟
  پاسخ: محل نقاط تماس، مرکز ثقل، فاصله بین محورهای اکسل، و نوع اتصال شاسی و بدنه.

• چگونه می‌توان پایداری در سرعت‌های بالا را بهبود بخشید؟
  پاسخ: طراحی مناسب سیستم تعلیق، افزایش الاستیسیته و کاهش لغزش، تنظیم دقیق چرخ‌ها و استفاده از سیستم‌های کنترل پایداری (ESC).

---

---

6. سیستم سوخترسانی

سوالات تستی (با پاسخ)

• نقش پمپ سوخت در سیستم سوخترسانی چیست؟
  پاسخ: پمپاژ سوخت از مخزن به سمت موتور با فشار و جریان مناسب.

• تفاوت بین سیستم سوخترسانی کاربراتی و انژکتوری چیست؟
  پاسخ: کاربراتی با مکانیزم تولید مخلوط هوا-سوخت عمل می‌کند؛ سیستم انژکتوری سوخت را به شکل دقیق و با کنترل زمان و مقدار به محفظه احتراق تزریق می‌کند.

• نقش مخزن سوخت در سیستم چیست؟
  پاسخ: نگهداری سوخت و حفظ فشار مناسب برای تأمین موتور در مقادیر مختلف مصرف.

• چرا در برخی خودروها از فیلتر بنزین استفاده می‌شود؟
  پاسخ: جلوگیری از ورود ذرات ناخواسته و گرد و غبار به موتور و آسیب به سیستم سوخت‌رسانی.

• چگونه می‌توان از هزینه‌های سوختی کاهش داد؟
  پاسخ: نگهداشت منظم، استفاده از سوخت با کیفیت، و بهینه‌سازی کارایی سیستم سوخترسانی.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• با توضیح کارکرد پمپ بنزین، سیستم فیلتر و فشار سوخت توضیح دهید.
  پاسخ: پمپ بنزین سوخت را از مخزن به موتور با فشار مشخص می‌رساند؛ فیلتر بنزین از ورود ذرات ناخالص جلوگیری می‌کند و فشار سوخت نیز با تنظیم‌های مختلف، نرخ تزریق مناسب در هر دور موتور را تأمین می‌کند.

• تفاوت کارکرد موتور با تزریق مستقیم و کاربراتی چیست؟
  پاسخ: در تزریق مستقیم، سوخت به طور دقیق و با کنترل زمان تزریق وارد محفظه احتراق می‌شود، در حالی که در سیستم کاربراتی مخلوط هوا-سوخت به صورت مکانیکی تولید می‌شود.

• چگونه می‌توان مصرف سوخت را با نگهداشت صحیح سیستم سوخترسانی کاهش داد؟
  پاسخ: نگهداشت فیلترها، روغن، مخزن سوخت، بررسی فشردگی سیستم و استفاده از پروسه‌های بهینه تزریق باعث کاهش مصرف سوخت می‌شود.

• مزایا و معایب تزریق مستقیم نسبت به تزریق تاخیری چیست؟
  پاسخ: تزریق مستقیم به بهبود کارایی و کاهش آلاینده‌ها کمک می‌کند اما پیاده‌سازی آن پیچیده و هزینه‌بر است؛ تزریق تاخیری ساده‌تر و ارزان‌تر اما با کارایی کمتر و آلاینده‌های بیشتر است.

• چه نشانه‌هایی وجود دارد که سیستم سوخترسانی نیاز به تعمیر یا تعویض دارد؟
  پاسخ: کاهش توان، افت شدید RPM در بارهای پایین، خاموش شدن ناگهانی موتور، یا روشن شدن چراغ چک انجین.

---

---

7. سیستم خنککاری

سوالات تستی (با پاسخ)

• وظیفه پمپ آب در سیستم خنککاری چیست؟
  پاسخ: گردش مایع خنک‌کننده در موتور و رادیاتور برای دفع گرمای اضافی.

• کدام عامل بیشترین تاثیر را در کارایی سیستم خنککاری دارد؟
  پاسخ: دمای مایع خنک‌کننده و فشار گردش آن، همراه با کیفیت و مقدار مایع و عدم وجود نشتی.

• نقش رادیاتور چیست؟
  پاسخ: انتقال گرمای موتور از طریق مایع خنک‌کننده به هوا برای کاهش دمای موتور.

• چرا روغن موتور به‌عنوان سیال خنک‌کننده ثانویه عمل می‌کند؟
  پاسخ: روغن موتور علاوه بر روانکاری، گرمای اضافی قطعات موتور را جذب و دفع می‌کند.

• چه عواملی باعث خرابی سیستم خنککاری می‌شوند؟
  پاسخ: نشتی مایع خنک‌کننده، گرفتگی رادیاتور، خرابی ترموستات، پمپ آب معیوب، نقص در فولی یا تسمه‌ها.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• توضیح دهید که چگونه ترموستات سیستم خنککاری را کنترل می‌کند.
  پاسخ: ترموستات با باز و بسته شدن مسیر جریان مایع بر اساس دمای آن، جریان به رادیاتور یا موتور را تنظیم می‌کند تا دما در محدوده مطلوب بماند.

• تفاوت سیکل خنککاری به روش باز و بسته چیست؟
  پاسخ: در سیستم باز، مایع خنک‌کننده با هوا در تماس است؛ در سیستم بسته، مایع در محفظه‌ها و مبدل‌های حرارتی گردش می‌کند و با محیط تبادل محدودتری دارد.

• چگونه می‌توان مشکلات گرمایی موتور را تشخیص داد؟
  پاسخ: مشاهده دمای موتور، بوی بخار، سطح مایع خنک‌کننده، یا دریافت هشدار ECU.

• نقش ضد یخ در سیستم خنککاری چیست؟
  پاسخ: جلوگیری از یخ‌زدگی مایع خنک‌کننده در دمای پایین و حفظ عملکرد سیستم در زمستان.

• چگونه می‌توان بهبود کارایی سیستم خنککاری را به‌دست آورد؟
  پاسخ: استفاده از مایع خنک‌کننده مناسب، تعویض به‌موقع، نگهداشت ترموستات و پمپ آب و بررسی تسمه‌ها و قطعات فرسوده.

 

---

---

8. خودروهای سنگین

سوالات تستی (با پاسخ)

• تفاوت‌های کلیدی موتورهای سنگین با خودروهای سبک چیست؟
  پاسخ: قدرت و گشتاور بالاتر، سیستم‌های تزریق سخت‌تر، و پیکربندی سوخت‌رسانی و انتقال قدرت متفاوت.

• وظیفه دیفرانسیل در خودروهای سنگین چیست؟
  پاسخ: تقسیم گشتاور به چرخ‌های محرک با توان و گشتاور بالاتر و نیاز به تقویت سیستم خنککاری و روغنکاری.

• چگونه می‌توان طول عمر اجزای خودروهای سنگین را افزایش داد؟
  پاسخ: نگهداشت مناسب روغن و فیلترها، سیستم خنککاری، بررسی منظم از نظر بارهای سنگین، لرزش و گرمای شدید.

• مزایا و معایب استفاده از گیربکس‌های دوکلاچه در خودروهای سنگین چیست؟
  پاسخ: تغییر دنده سریع و بهینه، اما پیچیدگی و هزینه نگهداری بیشتر و نیاز به تجهیزات تخصصی.

• چگونه می‌توان از بابت ایمنی و پایداری در خودروهای سنگین اطمینان حاصل کرد؟
  پاسخ: بازرسی‌های منظم، استفاده از سیستم‌های ضد لغزش، ترمزهای قدرتمند و نگهداشت مناسب.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• توضیح دهید که چگونه سیستم تعلیق و فرمان در خودروهای سنگین با سایز بزرگ کار می‌کند.
  پاسخ: سیستم تعلیق و فرمان با استفاده از فنرهای بزرگ، ضربه‌گیرهای قوی و سیستم‌های کنترل پایداری، پایداری در بارهای سنگین و سرعت‌های بالا را تضمین می‌کند.

• تفاوت‌های کلیدی در طراحی دیفرانسیل خودروهای سنگین با سبک چیست؟
  پاسخ: دیفرانسیل‌های سنگین دارای گشتاور ورودی بالا، پلوس‌های تقویت شده و طراحی برای تحمل ضربات از سطوح ناهموار هستند.

• چه نکاتی در نگهداشت خودروهای سنگین اهمیت دارد؟
  پاسخ: نگهداشت روغن، روغنکاری و فیلترها، بررسی منظم سیستم‌های ایمنی، ترمز و محل‌های اتصال.

• چگونه می‌توان از خرابی سریع موتور در خودروهای سنگین جلوگیری کرد؟
  پاسخ: نگهداشت سیستم خنککاری، سوخت‌رسانی مناسب، استفاده از سوخت با کیفیت بالا.

• چگونه می‌توان عملکرد ایمنی را در خودروهای سنگین در پیچ‌ها بهبود بخشید؟
  پاسخ: طراحی و تنظیم دقیق سیستم‌های ترمز، کنترل پایداری و تأثیر لاستیک‌ها در شرایط مختلف.

---

 

---

9. موتورسیکلت

سوالات تستی (با پاسخ)

• چه تفاوتی بین موتورسیکلت‌های دیزلی و بنزینی وجود دارد؟
  پاسخ: اکثر موتورها بنزینی هستند؛ موتورهای دیزلی در موتورسیکلت‌ها کمتر رایج‌اند و کارکرد متفاوت با فشار بالای تزریق دارند.

• کاربرد سیستم کلاچ در موتورسیکلت چیست؟
  پاسخ: قطع و اتصال موتور به چرخ برای تغییر دنده و کنترل حرکت در سرعت‌های مختلف.

• چه عواملی بر پایداری موتورسیکلت اثر می‌گذارند؟
  پاسخ: وزن، مرکز ثقل، بهره‌گیری از سیستم تعلیق و ترمز، تایر و فشار باد.

• نقش سیستم خنک‌کننده در موتورسیکلت چیست؟
  پاسخ: حفظ دمای کارکرد، جلوگیری از گرمای بیش از حد موتور و حفظ عملکرد پایدار.

• چه عواملی می‌تواند به سفتی فرمان موتورسیکلت منجر شود؟
  پاسخ: فشار روغن کم، خرابی فرمان یا سیستم تعلیق و لاستیک‌ها.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• توضیح دهید که چگونه کلاچ در موتورسیکلت به تعویض دنده کمک می‌کند.
  پاسخ: با فشار دادن پدال کلاچ، ارتباط بین موتور و جعبه‌دنده قطع می‌شود و با حرکت دسته‌دنده، دنده تغییر می‌کند تا موتور بتواند با چرخ‌ها هماهنگ شود.

• چگونه می‌توان پایداری موتورسیکلت را در سرعت‌های بالا حفظ کرد؟
  پاسخ: نگهداشت مناسب تعادل، تایرهای با کیفیت، تنظیم سیستم تعلیق و ترمز و استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب.

• تفاوت موتورهای چهارزمانه و دو زمانه در موتورسیکلت چیست؟
  پاسخ: موتورها چهارزمانه سیکل احتراق را در چهار مرحله انجام می‌دهند (مکش، تراکم، احتراق، خروج) و معمولاً بازده بالاتری دارند؛ دو زمانه با ترکیب عمل به‌طور همزمان در هر دور قدرت تولید می‌کند و معمولاً سبک‌تر و ساده‌تر اما آلاینده‌تر است.

• چرا نگهداشت روغن موتور در موتورسیکلت اهمیت دارد؟
  پاسخ: برای جلوگیری از سایش قطعات، خنک‌کاری و حفظ عمر موتور.

• چه عواملی در کاهش مصرف سوخت موتورسیکلت مؤثرند؟
  پاسخ: استفاده از روغن با گرانروی مناسب، نگهداشت فیلترها و پیستون‌ها، ترمزهای مناسب و نگهداشت فشار باد لاستیک‌ها.

 

---

---

10. سیستم برق، استارت و دینام

سوالات تستی (با پاسخ)

• نقش استارت در روشن شدن موتور چیست؟
  پاسخ: ایجاد چرخش اولیه برای راه‌اندازی احتراق در موتور.

• نقش دینام در سیستم برق خودرو چیست؟
  پاسخ: تأمین برق مورد نیاز لوازم و شارژ باتری در حین کار موتور.

• چگونه می‌توان خرابی در سیستم برق، به خصوص باتری را تشخیص داد؟
  پاسخ: بررسی ولتاژ باتری، عملکرد استارت، و نور و کارکرد لوازم برق.

• چه عاملی باعث کم شدن کارکرد باتری می‌شود؟
  پاسخ: استفاده طولانی مدت از برق بدون موتور (تخلیه سریع باتری) یا خرابی در لایه‌های باتری.

• آیا می‌توان سیستم برق خودرو را بدون باتری روشن کرد؟
  پاسخ: بعضی خودروها برای تست‌های خاص یا کارکرد بدون باتری وجود دارند، اما معمولاً سیستم برق به باتری نیاز دارد.

• نقش فیوزها در سیستم برق چیست؟
  پاسخ: حفاظت از مدارهای برق در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه.

• چه نشانه‌هایی وجود دارد که نیاز به تعویض دینام باشد؟
  پاسخ: روشن شدن چراغ باتری، کاهش قدرت برق، یا خاموشی ناگهانی.

• چگونه می‌توان کابل‌های باتری را نگهداشت؟
  پاسخ: تمیز نگه داشتن، جلوگیری از خوردگی، بررسی قفل‌ها و اتصالات محکم.

• چه مواردی برای جلوگیری از آسیب به باتری توصیه می‌شود؟
  پاسخ: جلوگیری از گرمای شدید، نگهداشت ولتاژ مناسب، و نگهداشت سطح مایع در باتری‌های قابل سرویس.

• چه تفاوتی بین باتری فرعی و اصلی در خودرو وجود دارد؟
  پاسخ: باتری اصلی برای روشن ماندن سیستم اصلی در هنگام خاموش بودن موتور است؛ باتری فرعی برای تأمین برق اضافی در زمان‌های خاص استفاده می‌شود.

---

سوالات تشریحی (با پاسخ)

• توضیح دهید که چگونه استارت و دینام با باتری همکاری می‌کنند.
  پاسخ: استارت برای چرخش اولیه موتور با مصرف برق از باتری استفاده می‌کند و پس از روشن شدن موتور، دینام نسبت به مصرف برق خروجی را تأمین و باتری را شارژ می‌کند.

• چگونه می‌توان سلامت آمپرگرافی سیستم برق را بررسی کرد؟
  پاسخ: با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری ولتاژ و مقاومت، بررسی باتری، دینام و استارت و همچنین کلیدها و اتصالات.

• نقش ECU در سیستم برق خودرو چیست؟
  پاسخ: کنترل و مدیریت مصرف برق، مدیریت انرژی و تنظیمات برای عملکرد بهینه سیستم‌های الکترونیکی.

• چه عواملی باعث کاهش عمر باتری می‌شود؟
  پاسخ: اتصالات ناقص، دمای بالا، ولتاژ نامناسب، و استفاده طولانی مدت از خروجی‌های لوازم برق بیش از اندازه.

• چگونه می‌توان از بروز آلودگی‌ها و نشت برق جلوگیری کرد؟
  پاسخ: نگهداشت و تمیزی اتصالات، استفاده از روکش‌های عایقی، و حفاظت از سیستم در برابر رطوبت و گرد و غبار.

---

---

11. واژگان تخصصی مکانیک خودرو

• میل‌لنگ: محور چرخش پیستون‌ها در موتور که حرکت خطی پیستون‌ها را به حرکت دورانی تبدیل می‌کند.

• پیستون: قطعه متحرک درون سیلندر که حرکات خطی را به دورانی منتقل می‌کند.

• شمع: منبع جرقه در موتورهای احتراق داخلی برای اشتعال سوخت.

• کلاچ: وسیله قطع و وصل‌کننده ارتباط موتور و گیربکس برای تعویض دنده و کنترل حرکت.

• مبدل گشتاور: قسمت گیربکس اتوماتیک که گشتاور ورودی را تغییر می‌دهد تا انتقال نیرو نرم و کارآمد باشد.

• روغن موتور: سیال روانکاری برای کاهش اصطکاک، خنک‌کاری و افزایش عمر موتور.

• پمپ روغن: پمپی که روغن را به قطعات داخلی موتور می‌رساند.

• رادیاتور: بخش خنک‌کاری موتور که گرمای مایع را از طریق هوا به بیرون منتقل می‌کند.

• ترموستات: کنترل‌کننده دمای مایع خنک‌کننده برای حفظ دمای بهینه موتور.

• تایر: وسیله تماس با سطح جاده برای هدایت، چسبندگی و انتقال نیرو.

• سیستم ECU: واحد کنترل الکترونیکی برای مدیریت موتور و دیگر سیستم‌های خودرو.

• دیفرانسیل: تقسیم گشتاور موتور بین چرخ‌های محرک و کمک به پایداری خودرو در پیچ‌ها.

• پلوس: اتصال چرخ‌ها به محور خروجی دیفرانسیل و امکان تغییر زاویه چرخ‌ها نسبت به بدنه.

• سیستم تعلیق: سیستم جذب ضربه و حفظ تماس چرخ‌ها با سطح جاده.

• فرمان: سیستم هدایت و کنترل جهت حرکت چرخ‌ها.

• سوخت‌رسانی: سیستم انتقال سوخت از مخزن به محفظه احتراق.

• خنک‌کاری: سیستم دفع گرمای موتور برای جلوگیری از داغ شدن و خرابی قطعات.

• سیستم برق، استارت و دینام: شبکه برق خودرو برای راه‌اندازی موتور و تأمین انرژی لوازم برقی.

---

راغ بخش ۱۲: مباحث تکمیلی با سوالات تستی و تشریحی و پاسخ کامل.

---

12. مباحث تکمیلی

سؤالات تستی

1. تفاوت سطحی بین موتورهای بنزینی و دیزلی چیست؟
   پاسخ: موتورهای بنزینی به مخلوط هوا و سوخت با جرقه نیاز دارند، در حالی که موتورهای دیزلی از احتراق با فشار بالا و بدون جرقه استفاده می‌کنند.

2. چه عواملی بر کیفیت آلاینده‌های خروجی اثر می‌گذارند؟
   پاسخ: سوخت، وجود کاتالیست، دمای احتراق و کیفیت سوخت مصرفی.

3. نقش کاتالیزور سه‌راهی در کاهش آلاینده‌ها چیست؟
   پاسخ: تبدیل NOx، CO و HC به گازهای بی‌ضرر مانند N2، CO2 و H2O.

4. چرا صداهای غیرعادی در موتور یا گیربکس باید جدی گرفته شوند؟
   پاسخ: نشان‌دهنده نقص یا فرسودگی قطعات است و می‌تواند منجر به خرابی جدی شود.

5. چه اقداماتی برای افزایش عمر مفید خودرو وجود دارد؟
   پاسخ:

   • نگهداشت منظم

   • سرویس دوره‌ای

   • تعویض به‌موقع فیلترها و روغن

   • کنترل فشار باد

   • بررسی‌های ایمنی

---

سؤالات تشریحی

1. توضیح دهید که چگونه می‌توان اصول ایمنی را در نگهداری و کار کردن با خودرو رعایت کرد.
   پاسخ: با به‌روز نگهداشتن تجهیزات ایمنی، استفاده از ابزارهای مناسب، رعایت دستورالعمل‌های کارخانه، جلوگیری از کارهای خطرناک بدون آموزش و تجهیز، و داشتن مکانی امن برای کار.

2. چه نکاتی در طراحی سیستم‌های خودرو برای بهبود کارایی باید در نظر گرفته شود؟
   پاسخ: کاهش وزن با استفاده از مواد سبک، بهبود کارایی موتور و کاهش اتلاف انرژی، بهینه‌سازی سیستم‌های تعلیق و انتقال نیرو و بهبود سیستم‌های کنترل و ایمنی.

3. چگونه می‌توان با استفاده از واژگان تخصصی، توضیحی دقیق درباره عملکرد هر بخش ارائه داد؟
   پاسخ: با استفاده از کلمات تخصصی و دقیق مانند نسبت هوا، دبی سوخت، دمای کارکرد و سایر معیارهای فنی، می‌توان توضیحات دقیق و کارشناسی ارائه داد.

4. چه روش‌هایی برای بهبود کارایی خودروهای سنگین وجود دارد؟
   پاسخ: بهینه‌سازی وزن، استفاده از موتورهای قدرتمند با مصرف کمتر، سیستم‌های خنک‌کاری قوی‌تر، نگهداشت بهینه روغن و فیلترها، و بهبود کنترل پایداری و ایمنی.

5. چگونه می‌توان با استفاده از نرم‌افزارهای تشخیصی، مشکلات فنی را در خودروها شناسایی کرد؟
   پاسخ: با استفاده از ابزارهای off-board یا on-board OBD-II، دریافت کدهای خطا، و تحلیل داده‌های سنسورها و عملکرد ECU برای تشخیص نقص و تعیین نیاز به سرویس.