۱. مقدمه
سیستم سوخترسانی یکی از حیاتیترین بخشهای خودرو است که وظیفه تأمین و رساندن سوخت به موتور را بر عهده دارد. در خودروهای بنزینسوز، این سیستم باید بتواند سوخت را با نسبت مناسب به هوا مخلوط کرده و در زمان مناسب وارد سیلندر کند تا احتراق کامل و کارآمد انجام شود.
عیبیابی صحیح و تنظیم دقیق این سیستم، تأثیر مستقیم بر عملکرد موتور، مصرف سوخت و میزان آلایندگی دارد.
۲. اجزای اصلی سیستم سوخترسان بنزینسوز
-
باك سوخت: محل ذخیره بنزین که معمولاً از ورق فولادی یا مواد پلیمری مقاوم ساخته میشود.
-
پمپ سوخت: انتقال سوخت از باك به موتور را انجام میدهد (مکانیکی یا برقی).
-
فیلتر سوخت: ناخالصیها و ذرات معلق را از بنزین جدا میکند.
-
لولهها و شیلنگها: مسیر حرکت سوخت را از باك تا انژکتورها یا کاربراتور فراهم میکنند.
-
انژکتورها یا کاربراتور: سوخت را با هوا مخلوط و وارد منیفولد یا سیلندر میکنند.
-
رگلاتور فشار سوخت: فشار را در محدوده مشخص ثابت نگه میدارد.
-
ECU (در سیستمهای انژکتوری): کنترل دقیق پاشش سوخت بر اساس دادههای سنسورها.
۳. اهمیت عیبیابی و تنظیم
-
جلوگیری از مصرف بیش از حد سوخت.
-
کاهش آلایندگی و حفظ سلامت کاتالیزور.
-
افزایش توان و شتاب موتور.
-
پیشگیری از خرابی قطعات گرانقیمت سیستم سوخترسان.
۴. علائم خرابی سیستم سوخترسان
خرابی در سیستم سوخترسان میتواند خود را با نشانههای مختلفی بروز دهد. شایعترین علائم عبارتند از:
۴-۱. کاهش توان و شتاب خودرو
-
علتهای احتمالی: گرفتگی فیلتر سوخت، خرابی پمپ، عملکرد نامناسب انژکتورها یا مخلوط نادرست هوا و سوخت.
۴-۲. روشننشدن یا سخت روشنشدن موتور
-
علتهای احتمالی: فشار ناکافی سوخت، قطع برق پمپ، خرابی رله یا نشتی در سیستم سوخت.
۴-۳. مصرف سوخت بیش از حد
-
علتهای احتمالی: گیرکردن انژکتور در حالت باز، خرابی سنسور اکسیژن، تنظیم نبودن فشار سوخت یا خرابی ECU.
۴-۴. لرزش و ریپزدن موتور
-
علتهای احتمالی: پاشش نامنظم سوخت، وجود هوا در سیستم، یا استفاده از سوخت بیکیفیت.
۴-۵. دود غیرعادی از اگزوز
-
دود سیاه: غنی بودن مخلوط سوخت و هوا (سوخت زیاد).
-
دود سفید: وجود آب یا مایع خنککننده در محفظه احتراق.
-
دود آبی: ورود روغن به محفظه احتراق.
۴-۶. بوی شدید بنزین
-
علتهای احتمالی: نشتی سوخت از شیلنگها، اتصالات یا انژکتورها.
۵. مراحل عیبیابی سیستم سوخترسان
۵-۱. بررسی ظاهری و نشتیها
-
ابتدا تمام شیلنگها، اتصالات و ریل سوخت را از نظر نشتی یا ترکخوردگی بررسی کنید.
-
وجود لکههای بنزین یا بوی شدید سوخت نشانه نشتی است و باید فوراً رفع شود.
۵-۲. بررسی فیلتر سوخت
-
فیلتر مسدودشده باعث کاهش فشار و دبی سوخت میشود.
-
در صورت مشاهده گرفتگی، آن را طبق توصیه سازنده تعویض کنید.
۵-۳. تست فشار سوخت
-
با استفاده از گیج فشار، فشار خروجی پمپ را اندازهگیری کنید.
-
فشار باید مطابق استاندارد سازنده باشد (برای بسیاری از خودروهای ایرانی بین ۳ تا ۳.۵ بار).
۵-۴. بررسی عملکرد پمپ سوخت
-
صدای غیرعادی پمپ یا دیر روشنشدن خودرو میتواند نشانه خرابی پمپ باشد.
-
جریان برق و سلامت رله پمپ نیز باید بررسی شود.
۵-۵. بررسی انژکتورها
-
انژکتور معیوب ممکن است سوخت را بهخوبی پودر نکند یا نشتی داشته باشد.
-
میتوان با دستگاه شستوشوی انژکتور یا تست بر روی موتور، عملکرد آنها را ارزیابی کرد.
۵-۶. بررسی سنسورها و ECU
-
سنسورهایی مانند MAP، MAF، سنسور دمای مایع خنککننده و سنسور اکسیژن در میزان پاشش سوخت تأثیر مستقیم دارند.
-
خرابی هر یک میتواند باعث عملکرد نامناسب سیستم شود.
۶. تنظیم سیستم سوخترسان
تنظیم صحیح سیستم سوخترسان باعث بهبود عملکرد موتور، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلایندگی میشود. روش تنظیم بسته به نوع سیستم (کاربراتوری یا انژکتوری) متفاوت است.
۶-۱. تنظیم در سیستم کاربراتوری
-
تنظیم پیچ هوا و سوخت:
-
موتور را روشن کرده و در حالت دور آرام (Idle) قرار دهید.
-
پیچ هوا و سوخت را بهآرامی بچرخانید تا بیشترین دور موتور با کمترین لرزش حاصل شود.
-
-
تنظیم سوزن شناور:
-
ارتفاع مناسب سوخت در محفظه کاربراتور را طبق دستورالعمل سازنده تنظیم کنید.
-
-
بررسی و تمیزکردن ژیگلورها:
-
گرفتگی ژیگلور باعث کمبود سوخت و افت توان میشود.
-
۶-۲. تنظیم در سیستم انژکتوری
-
بررسی و کالیبراسیون سنسورها:
-
با دستگاه دیاگ، خطاهای ثبتشده در ECU را بررسی و رفع کنید.
-
-
تنظیم فشار سوخت:
-
فشار سوخت را با گیج اندازهگیری و در محدوده استاندارد نگه دارید.
-
-
بهروزرسانی یا ریست ECU:
-
در برخی موارد، ریست کردن ECU باعث بهبود عملکرد موتور میشود.
-
۶-۳. آزمون نهایی
-
پس از تنظیم، موتور را در شرایط مختلف (دور آرام، شتابگیری، بار کامل) تست کنید تا از عملکرد صحیح سیستم مطمئن شوید.
۷. نکات نگهداری پیشگیرانه سیستم سوخترسان
۷-۱. استفاده از سوخت با کیفیت
-
از بنزین استاندارد و بدون آلودگی استفاده کنید تا از گرفتگی انژکتورها و فیلتر جلوگیری شود.
۷-۲. تعویض منظم فیلتر سوخت
-
فیلتر را طبق توصیه سازنده (معمولاً هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر) تعویض کنید.
۷-۳. بررسی دورهای شیلنگها و اتصالات
-
هر چند ماه یکبار شیلنگها را از نظر ترک، ساییدگی یا نشتی بررسی کنید.
۷-۴. سرویس انژکتورها
-
هر ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر یکبار انژکتورها را شستوشو دهید تا پاشش سوخت بهینه باقی بماند.
۷-۵. جلوگیری از خالیشدن کامل باك
-
همیشه حداقل یکچهارم باك را پر نگه دارید تا پمپ سوخت خنک و روانکار بماند.
۷-۶. استفاده از تعمیرکار مجاز
-
سرویس و تعمیرات را به مکانیکهای دارای تجربه و تجهیزات مناسب بسپارید.
۸. در یک نگاه
سیستم سوخترسان بنزینسوز نقش کلیدی در عملکرد خودرو دارد و هرگونه خرابی یا عدم تنظیم صحیح آن، میتواند به کاهش کارایی و افزایش مصرف منجر شود. با رعایت نکات نگهداری پیشگیرانه و انجام سرویسهای دورهای، میتوان عمر این سیستم را افزایش داد و از هزینههای اضافی جلوگیری کرد.
بسیار عالی استاد
عالی
خیلی عالی بودن
خیلی ممنون از استاد عزیز 🤩🤩🤩🤩