سیستم سوخت رسانی انژگتوری

سیستم سوخت‌رسانی در خودرو

۱. مقدمه

سیستم سوخت‌رسانی خودرو یکی از اجزای کلیدی در عملکرد موتورهای احتراقی به شمار می‌رود. این سیستم وظیفه دارد سوخت موردنیاز را از مخزن به داخل محفظه احتراق انتقال دهد، آن را با هوا ترکیب کرده و شرایط لازم برای احتراق مناسب را فراهم کند. عملکرد صحیح سیستم سوخت‌رسانی، تأثیر مستقیمی بر راندمان، مصرف سوخت، آلایندگی و توان خروجی موتور دارد.

در این مقاله، اجزای مختلف سیستم سوخت‌رسانی، انواع آن، نحوه عملکرد و روش‌های نگهداری به‌طور جامع بررسی می‌شود.

---

۲. اجزای اصلی سیستم سوخت‌رسانی

سیستم سوخت‌رسانی از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام نقش خاصی در فرآیند رساندن سوخت به موتور ایفا می‌کنند.

۲.۱. باک یا مخزن سوخت (Fuel Tank)

مخزن سوخت، وظیفه نگهداری بنزین یا گازوئیل را در خودرو بر عهده دارد. این مخزن معمولاً از جنس فلز یا مواد پلیمری مقاوم ساخته می‌شود و دارای درپوش، فیلتر هوا، خروجی سوخت و شناور سطح‌سنج است. طراحی آن به گونه‌ای است که در برابر فشار، ضربه و خوردگی مقاومت کافی داشته باشد.

۲.۲. پمپ سوخت (Fuel Pump)

پمپ سوخت، سوخت را با فشار مناسب از مخزن به سمت موتور هدایت می‌کند. این پمپ در خودروهای انژکتوری به‌صورت برقی و در خودروهای کاربراتوری به‌صورت مکانیکی عمل می‌کند. پمپ‌های برقی معمولاً داخل باک نصب می‌شوند و عملکرد آن‌ها توسط ECU کنترل می‌گردد.

۲.۳. فیلتر سوخت (Fuel Filter)

فیلتر سوخت، ناخالصی‌ها، رسوبات و ذرات معلق موجود در سوخت را حذف می‌کند تا از ورود آن‌ها به سیستم تزریق یا کاربراتور جلوگیری شود. فیلترهای سوخت باید در بازه‌های زمانی مشخص تعویض شوند تا عملکرد بهینه سیستم حفظ گردد.

۲.۴. ریل سوخت (Fuel Rail)

ریل سوخت، لوله‌ای فلزی یا پلیمری است که وظیفه توزیع سوخت به انژکتورها را بر عهده دارد. در خودروهای چند سیلندر، ریل سوخت، فشار یکنواختی را در میان انژکتورها تأمین می‌کند.

۲.۵. انژکتورها (Injectors)

انژکتورها سوخت را با دقت و فشار مشخص به داخل مانیفولد هوا یا مستقیماً به درون سیلندر تزریق می‌کنند. نحوه پاشش و زاویه آن‌ها در بهبود احتراق، مصرف سوخت و کاهش آلایندگی نقش حیاتی دارد.

۲.۶. سنسورهای مرتبط

سیستم سوخت‌رسانی مجهز به سنسورهایی مانند:

• سنسور اکسیژن (O2 Sensor)

• سنسور فشار سوخت

• سنسور دمای هوا و مایع خنک‌کننده
  این سنسورها اطلاعات لازم را به ECU ارسال می‌کنند تا نسبت هوا به سوخت به‌صورت دقیق تنظیم شود.

---

۳. انواع سیستم‌های سوخت‌رسانی

سیستم‌های سوخت‌رسانی در خودروها در دو دسته کلی طبقه‌بندی می‌شوند:

۳.۱. سیستم کاربراتوری

در این سیستم، مخلوط هوا و سوخت درون کاربراتور تشکیل می‌شود. کاربراتورها دارای مکانیزم ساده‌تری هستند، اما دقت کمتری در نسبت هوا به سوخت دارند و موجب مصرف سوخت بیشتر و افزایش آلایندگی می‌شوند.

۳.۲. سیستم انژکتوری

در این نوع سیستم، سوخت به‌صورت الکترونیکی و بسیار دقیق به محفظه احتراق تزریق می‌شود. سیستم‌های انژکتوری شامل:

• تزریق چند نقطه‌ای (MPI)

• تزریق مستقیم (GDI)
  مزیت این سیستم‌ها، کنترل دقیق مخلوط، مصرف سوخت بهینه، قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر است.

---

۴. نحوه عملکرد سیستم سوخت‌رسانی

فرآیند عملکرد این سیستم به‌صورت زیر است:

1. مکش سوخت: پمپ سوخت، بنزین را از مخزن خارج کرده و به سمت موتور می‌فرستد.

2. فیلتراسیون: سوخت از فیلتر عبور کرده و ناخالصی‌های آن حذف می‌شود.

3. توزیع سوخت: ریل سوخت، سوخت را به انژکتورها منتقل می‌کند.

4. تزریق: انژکتورها سوخت را طبق برنامه ECU به داخل محفظه احتراق پاشش می‌کنند.

5. احتراق: مخلوط هوا و سوخت درون سیلندر احتراق پیدا کرده و انرژی لازم را تولید می‌کند.

---

۵. نگهداری و تعمیر سیستم سوخت‌رسانی

برای عملکرد بهینه سیستم سوخت‌رسانی، رعایت موارد زیر ضروری است:

• استفاده از سوخت باکیفیت و بدون ناخالصی

• تعویض دوره‌ای فیلتر سوخت طبق توصیه سازنده

• بررسی فشار پمپ سوخت و عملکرد انژکتورها

• تمیز نگه‌داشتن انژکتورها با استفاده از مکمل‌های سوخت مناسب

• پرهیز از روشن‌ماندن خودرو با سطح سوخت بسیار پایین

---

۶. مشکلات رایج سیستم سوخت‌رسانی

از جمله ایرادات رایج این سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرفتگی انژکتورها یا فیلتر سوخت

• خرابی پمپ سوخت یا رله مربوطه

• نشتی از اتصالات و شیلنگ‌ها

• کاهش فشار سوخت در ریل

• کثیف بودن سنسورهای مرتبط با تزریق

---

۷. در یک نگاه

سیستم سوخت‌رسانی یکی از اجزای حیاتی در عملکرد صحیح و اقتصادی خودرو است. آشنایی با اجزای این سیستم، نحوه عملکرد، روش‌های نگهداری و شناخت علائم خرابی، به مالک خودرو کمک می‌کند تا از بروز ایرادات پرهزینه جلوگیری کرده و عمر مفید موتور را افزایش دهد.