۱) عملکرد کلی موتور خودرو
اکثر خودروهای امروزی از موتورهای درونسوز چهارزمانه استفاده میکنند. منظور از چهارزمانه، چرخهای است که در آن پیستون طی چهار مرحلهٔ مجزا حرکت میکند و هر چرخهٔ کامل منجر به تولید نیرو میشود.
مراحل چهارگانهٔ چرخهٔ کاری موتور چهارزمانه:
۱. مرحله مکش (Intake Stroke)
-
در این مرحله، سوپاپ ورودی (مکش) باز میشود.
-
پیستون از نقطهٔ مرگ بالا (TDC) به نقطهٔ مرگ پایین (BDC) حرکت میکند.
-
حرکت رو به پایین پیستون خلأ ایجاد کرده و مخلوط سوخت و هوا (در موتور بنزینی) یا هوای خالص (در موتور دیزلی) از طریق سوپاپ ورودی به داخل سیلندر کشیده میشود.
۲. مرحلهٔ تراکم (Compression Stroke)
-
هر دو سوپاپ ورودی و خروجی بسته هستند.
-
پیستون از پایین به بالا حرکت کرده و موجب کاهش حجم و افزایش دمای مخلوط سوخت و هوا میشود.
-
این تراکم بالا زمینهٔ احتراق مؤثر را فراهم میسازد.
۳. مرحلهٔ احتراق یا قدرت (Power Stroke)
-
در نزدیکی نقطهٔ مرگ بالا، احتراق رخ میدهد.
-
در موتور بنزینی، شمع جرقهزنی میکند؛ در موتور دیزلی، تزریق سوخت در هوای داغ سبب احتراق خودبهخودی میشود.
-
گازهای داغ ناشی از احتراق، فشار زیادی به پیستون وارد میکنند و آن را به سمت پایین حرکت میدهند.
-
این تنها مرحلهای است که نیرو تولید میشود. انرژی حاصل، به حرکت چرخشی میللنگ تبدیل میشود.
۴. مرحلهٔ تخلیه (Exhaust Stroke)
-
سوپاپ خروجی باز شده و پیستون از پایین به بالا حرکت میکند.
-
گازهای حاصل از احتراق از سیلندر خارج میشوند و موتور برای آغاز چرخهٔ جدید آماده میشود.
📌 تصویر پیشنهادی: نمودار شماتیک موتور چهارزمانه شامل مراحل مکش، تراکم، احتراق و تخلیه با نمایش سیلندر، پیستون، سوپاپها و جهت حرکت گازها.
۲) اجزای اصلی موتور خودرو
موتور خودرو از قطعات متعدد و متنوعی تشکیل شده است که هر یک وظیفهای خاص در فرآیند احتراق، تولید نیرو، روانکاری یا خنککاری ایفا میکنند. در جدول زیر، مهمترین اجزای موتور همراه با وظیفه و توضیح مختصر آمدهاند:
| نام قطعه | وظیفه | توضیح کوتاه |
|---|---|---|
| بلوک سیلندر (Cylinder Block) | چارچوب اصلی موتور، نگهدارندهٔ سیلندرها | مهمترین قطعهٔ سازهای موتور شامل مسیرهای آب و روغن. معمولاً از چدن یا آلومینیوم ساخته میشود. |
| سیلندر (Cylinder) | محل حرکت پیستون | سطح داخلی صاف دارد و محل اصلی احتراق است. قطر داخلی آن “بور” نامیده میشود. |
| پیستون (Piston) | انتقال فشار احتراق به میللنگ | دارای شیارهایی برای نصب رینگ و حرکت خطی بالا و پایین در سیلندر. |
| رینگ پیستون (Piston Ring) | آببندی، انتقال حرارت، کنترل روغن | نوارهای فلزی روی پیستون برای جلوگیری از نشت گاز و کنترل روغن. |
| شاتون (Connecting Rod) | اتصال پیستون به میللنگ | حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میللنگ تبدیل میکند. |
| میللنگ (Crankshaft) | دریافت نیرو از شاتون | انرژی خطی را به چرخشی تبدیل کرده و به گیربکس منتقل میکند. |
| یاتاقان (Bearing) | کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک | مانع سایش بین میللنگ، شاتون و بلوک سیلندر میشود. |
| میلسوپاپ (Camshaft) | باز و بسته کردن سوپاپها | دارای زائدههای بادامکی، متصل به میللنگ با تسمه یا زنجیر تایم. |
| سوپاپها (Valves) | کنترل ورود و خروج گازها | هر سیلندر حداقل دو سوپاپ دارد: مکش و تخلیه. |
| فنر سوپاپ (Valve Spring) | بازگرداندن سوپاپ به حالت بسته | نیروی لازم برای آببندی دقیق سوپاپ. |
| صندلی سوپاپ (Valve Seat) | محل نشستن سوپاپ در حالت بسته | باید دقیق و بدون نشتی باشد. |
| شمع (Spark Plug) | تولید جرقه در موتور بنزینی | جرقهای پرانرژی برای احتراق مخلوط سوخت و هوا ایجاد میکند. |
| سرسیلندر (Cylinder Head) | پوشش بالایی بلوک سیلندر | حاوی سوپاپها، شمعها، میلسوپاپ و مسیرهای آب و روغن. |
| واشر سرسیلندر (Gasket) | آببندی بین سرسیلندر و بلوک | مانع نشت روغن، آب، گاز و سوخت از محل اتصال میشود. |
| منیفولد ورودی و خروجی | هدایت گازها | ورودی: رساندن هوا یا مخلوط به سیلندرها، خروجی: انتقال گازهای اگزوز. |
| محفظهٔ میللنگ (Crankcase) | محل نصب میللنگ | شامل یاتاقانها و کارتل روغن. |
| کارتل روغن (Oil Pan) | مخزن ذخیرهٔ روغن موتور | در پایینترین قسمت موتور قرار دارد. |
| پمپ روغن (Oil Pump) | پاشش و گردش روغن در موتور | معمولاً با میللنگ یا میلسوپاپ به حرکت درمیآید. |
| پمپ آب (Water Pump) | گردش مایع خنککننده | انتقال گرمای موتور به رادیاتور. |
| ترموستات (Thermostat) | کنترل دمای موتور | در هنگام سرد بودن، بسته میماند تا موتور سریع گرم شود. |
| فلایویل (Flywheel) | ذخیرهٔ انرژی دورانی | مانع نوسان دور موتور و محل اتصال صفحه کلاچ است. |
مطالب عالی و مفید
مطالب مرتبط
عالی بودن♥️
مطالب عالی
مطالب مفید و ارزشمند ♥️♥️♥️